آیین شایین ـ 8

فرهنگستان ـ ی ادب، یوخسا قشنگ!

..

محمدعلی ارجمندی ـ نشریه آغری ـ یکشنبه 25 تیر 91 شماره 131

سلام اولسون آیین شایین ستونون وفالی دوستلارینا. امیدوارم لحضه ـ لحضه زندگانلیقیز تؤام با شادی اولا! بی شمار پیامک لر، پیام کوتاه لار، رایانامه لر، نقاشی رایانامه ای «عکس» و همچنین دیگر موارد اوچون سیز نازنین لردن تشکور ائله ییرم.

چوخ چوخ مرسی! یوخ یوخ سپاس!

باغیشلایین بیر آن «فراموش» ائله دیم «مرسی» فرانساجا بیر لغت دیر! میصرده مسلمان قارداشلارین آدایی «مرسی» پرزیدنت سئچیلندن بری بو آد داها آرتیق دیللره دوشوب. هامی دئییر مرسی ـ مرسی! ایندی قالمیشام بو کیشی نین بؤیوک آتاسی فرانسانین بؤیوک مرسی ائل ـ طایفاسیندان اولوب یوخسا بؤیوک مامانی سی.

آنجاق بوندان بئله یه محترم فرهنگستان ـ ی ادبین قرارینا اساس دئیه جه ییک رئییس جمهور «سپاس» باشا دوشدوز یوخسا یوخ.

کئچن هفته خود ـ ی من اؤزومده «فرهنگستانین» اورمویا گلن ائلچی سی ایله یاخیندان دانیشیب بو قرارا گلدیک بوندان بئله یه یازی پوزوموزدا داها آرتیق دیقت ائدَک! البته بو گؤروشده منیم اوچون پای اولاراق بیر سیکه ده نظرده آلمیشدیلار. سانکی من قبول ائتمه دن، فرهنگی کاسیب لارا وئریلدی!

منجه هر نه دن اؤنجه فرهنگستان ـ ی ادبین آدینا گؤره بیر فیکیر قیلمالیییق! «ادب ـ ادیب» لغتی عربجه «مؤدب» دن آلیندیغی اوچون نه یاخچی ائله بو اورتا خاریج لغتین یئرینه «دئیه سن لغت ده عربجه اولدو»! مناسب بیر سؤز تاپاق. «میثال اوچون» داها دوغروسو «نمونه اوچون» لاپ دوغروسو «اؤرنک اوچون» «قشنگ» سؤزوندن ایستفاده ائدَک.

یانی یازیب ـ اوخویاق: «فرهنگستان ـ ی قشنگ»

هر حالدا بئلَنچی شئی لره آرتیق فیکیر وئرمه لیییک. نئجه کی بو سون قرارلاریمیزدا فیکیر وئرمیشیک.

بلی، فرهنگستانین سون قرارینا اساس بوندان بئله یه قوجا تولکو انگیلیسین «اتوبوس» سؤزو یئرینه «دراز ماشینِ زیاد آدم بَر» سؤزونو قوللاناجاییق! و هابئله دموکراسی نین تام گؤبه یی، پوتین ـ مدودف ساراییندا پاققیلدایان «سماور»ی آتیب یئنی «آب جوش کنِ دست به کمر» دیلیمیزه آلیب، دینیب ـ دانیشاجاییق.

حمد اولسون آللاهین درگاهینا، سون بیر نئچه ایلده یاخچی چالیشیب، ثمرین ده گؤرموشوک! داها ایندی بیر کیمسه نی تاپا بیلَنمه سیز. «یارانه» نی بوراخیب «سوبسید» دیله گتیره. داها کئچینه جکلری بو آدا باغلی دیر. مَمَه یئیَندن ـ پَپَه دئیه نه دَک، بونو ازبردیر.

او کی قالدی قاب ـ قاشیق دان، قابلامادان، بوشقاب دان، پیالادان، اونادا چتین بیر ایش گؤرمک اولار. ایللر اؤنجه پیلووو بارماق لا یئین یئرده دا قاشیغین آنلامی اولماز کی. بیرده بیزیم بو چاتما قاش فواد طیار دئمیشکن: «نه فرقی وار» دونیا اوزرینده بوتون دیللر سبد ایچینده اولان الوان ـ الوان گوللره بنزر. سانکی بعضی گوللر یئکه دیر! بعضی لری عطیرلی! ایندی آللاه وئرگی سی دیر دا بعضی دیللر همی ایری «iri» دیر، همی ده عطیرلی. نه اولار بیر نئچه سین بورج وئریب ـ بورج آلاق.

میثال اوچون خانیم ـ آغا، داها ایندی فیل اوغلو فلک ده بو آدلاری دَییشنمز.

تاخ تاخ تاخ ...

ـ بلی کیم سن ...؟!

ـ صاب خونه ائوده سیز؟

واه واه یئنه تاپیلدی! چوخ باغیشلایین دوستلار. فرهنگستان دان گلن ائلچی دئیه سن یئنه گلیب آیین شایین ستونونا باش چکه! قوی گؤروم نمنه دئییر قاییدیرام.

ـ سلام، بویورون خوش گلیبسیز.

ـ ائلچی: «درود سیزه»، یاخچی سیز ...؟

ـ کیشی دا لاپ شورون چیخاردیبسیز، هئچ اولماسا آللاهین آدین دوز دئگینن. بوتون مسلمان اهلی، آغ، قره، ساری، قیرمیزی هامی سی دئییر «سلام» نییه بیز بورنوز چیخارتمیشیق دئیَک «درود»؟

ـ ائلچی: تمیز صحبت ائله! ائله بیل بیلمه ییرسین کیم ایله دانیشیرسان!

ـ به حاق سؤز آجی اولار، قاپی آچیقدی، خوش گلدین، سیکه نی ده آپار وئر تمیز دانیشانلارا.

ـ ائلچی: اولسون گئده رم، صاباح گلرسیز اداره ده تکلیفیز بللی اولار.

ـ گوله ـ گوله، بـــــدرود!!!

هئچ دخلی وارها، جانیم گؤروسوز نئجه ایشه قالمیشیق. گئدیب ـ گلیر، بو بؤیوک لوکده  «آغری» دان واز کئچیر. دَیقه نین باشی گلیب آیین شایین قاپیسینی دؤیور. دوز دئییب لر: آغاجی اؤز ایچیندن قورد یئیَر! ایکی کلمه قارداش واری دانیشیریق اونودا ظفت آلماییرلار.

بوش وئرین گئتسین. قاییداق اؤز دانیشیغیمیزا. باخین منیم اوره ییمه یاتان داها گؤزل سؤزلردن بیری « نازنین» سؤزودور. «عزیز» سؤزو عربجه اولدوغونا گؤره نه یاخچی بیرینجی سؤزو ایشله دَک.

نمونه اولاراق دوستوموزون قولتوغونا قارپیز وئرنده یوخسا اؤزوموزو ادبلی ـ ارکانلی بیریسی نیشان وئرمک ایسته سک مثلا دئیه جه ییک: «قوچعلی چوخ نازنین بیر اینساندیر» البته بو سؤزوده سالیب ـ چیخاجاییق. نئجه دئییم آخی، آدامینا باخیب دئیه جه ییک. یوخسا گؤردون قوچعلی باشقا جور دوشونوب، پیچاغی ساپینا دَک تاخدی آدامین کوره یینه! هر سؤزون اؤزونه گؤره بیر آلانی وار. بوتون بونلاری گرک مین حاضیر ائده سن.

هر حالدا تمیز! یازیب ـ قونوشماق بو گون مد اولسادا. دوزگون یازیب ـ دانیشماق داها یاخچی دیر.

محمدعلی ارجمندی ـ نشریه آغری ـ یکشنبه 25 تیر 91 شماره 131